​

ELMA İÇKURDU İLE MÜCADELE

(Cydia pomonella L.) (Lepidoptera, Tortricidae)

KAHVERENGİ KOŞNİL (Parthenolecanium corni)

Iğdır İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesinin ortaklaşa düzenlediği, Elma Bahçelerinde yoğun olarak görülen ve zararı fazla olan Elma İç Kurdu Mücadelesi ile Kayısı ve Erik Bahçelerinde sorun olan Kahverengi Koşnil (Kabuklu Bit) zararlıları ile ilgili sorunları duyurmak ve bu konularda yapılan çalışmaları, üretilen çözüm önerilerini paylaşmak amacıyla  08.05.2015 tarihinde İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü toplantı salonunda teknik personellere ve çiftçilere yönelik Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesinden Yrd.Doç.Dr.Celalettin GÖZÜAÇIK tarafından eğitim verildi.

ELMA İÇKURDU (Cydia pomonella L.) (Lepidoptera, Tortricidae)

Tanımı:

Ergin gri renkli yaklaşık 10 mm uzunluğunda, her iki kanat ucunda üçgen şeklinde çukulata renginde leke bulunur. Yumurta 1-1,2 mm çapında oval şekilde, başlangıçta süt beyazı renginde ve mumumsu görünümdedir. Yumurta geliştikçe orta kısmında kırmızımsı bir halka görülür, açılmadan hemen önce ise gelişmiş larva açıklıkla izlenebilir. Yumurtadan yeni çıkan larva 1 mm uzunluğundadır. Olgun larva elipsoid şekilde ve kirli beyaz renkte koza örerek içinde pupa olmaktadır. Açık kahverengi olan pupa, ortalama 10 mm boyunda ve 2.5-3 mm enindedir.
Elma iç kurdu kışı daha ziyade ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında, kısmen de yere dökülmüş toprakta bulunan kalıntılar arasında, ambalaj ve depolama yerlerinde ördükleri kokonlar içerisinde olgun larva döneminde geçirmektedir. Kışlama döneminde yararlı türler ve kötü hava koşulları nedeniyle %30-40 dolayında ölüm olabilmektedir. Kışlayan larva mayıs başlarına doğru pupa şekline dönüşmektedir. İlkbahar ergin çıkışları genellikle mayıs ayından (bazı yıllar nisan ortalarında) başlamakta ve bazen temmuz ortalarına kadar devam etmektedir. O nedenle ilkbaharın son erginleri ile genellikle temmuz ayında çıkmaya başlayan yaz erginlerinin ilk çıkışı arasında bazı karışmalar olabilmektedir. Erginlerin yumurta bırakışı kısa preovipozisyon döneminden sonra başlamakta, ancak bunun için akşam alaca karanlık sıcaklığının üst üste iki akşam 15 oC'nin üzerinde olması gerekmektedir. Yumurtalar önceleri yapraklara, ince dallara, daha sonra meyvelere teker teker bırakılmakta ve gelişmelerini 90 gün-derecede tamamlamaktadır.  Yumurta açılışından sonra, ilk dönem larvalar kendilerine hemen girmek için uygun bir meyve araştırmaktadırlar. İlk larvaların çıkışı ile meyveye giriş arasındaki süre, birçok etkenlere bağlı olmak üzere, genellikle 4-8 saat arasında değişmektedir. Meyveye giriş öncesi larva çok hassas olduğunda; rüzgâr, yağmur veya avcı türlerden dolayı yüksek oranda ölüm olabilmektedir. Bu dönem elma iç kurduna karşı mücadele önlemlerinin zamanlamasında çok önemlidir. Zira larvaların meyveye erişip zarar vermeden yok edilmesi gerekmektedir. Larva meyveye erişince, ya elmanın çiçek çukurundan veya elmanın yan tarafı ile sapa yakın kısımlarından içeriye girmeğe başlamaktadır. Elma iç kurdu larvası, meyveye girdikten sonra meyvenin merkezine doğru tünel açmağa ve oradaki çekirdekler üzerinde beslenmeye meyillidir. Bu özellik, Elma iç kurdu larvalarını, daha ziyade çekirdekler üzerinde beslenmeyen ve fakat meyve içinde zararlı diğer Totricid'lerden ayırmaktadır. Meyve içinde 30-40 gün beslenerek olgunlaşan larva ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında veya toprakta bulunan kalıntılar arasında kokon örmek üzere meyveyi terk etmektedir. Ülkemizde Elma iç kurdu genellikle 2 nesil bazı yer ve yıllarda kısmi bir 3. nesil de verebilmektedir.

Yaşayışı ve zararı :
Elma iç kurdu başta elma olmak üzere armut, ayva, ceviz ağaçlarının en önemli zararlısıdır. Doğrudan meyvelerde zarar yapan  larvalar, meyveleri delerek içlerinde galeriler açmakta, etli kısmını ve çekirdek evini yiyerek pislikler bırakmaktadır. Bütün bunların sonucu olarak meyvelerin dökülmesine, ağaçta kalabilen kurtlu meyvelerin ise niteliğinin bozulmasına ve dolayısıyla elmanın piyasadaki değerinin düşmesine neden olmaktadır. Mücadele yapılmayan bahçelerdeki zarar %60-100 olabilmektedir. Ülkemizde elma üretim bölgelerinin her yerinde bulunmaktadır.

Mücadele yöntemleri:

Kültürel Önlemler :

-Öncelikle elma bahçelerinin, Elma içkurdu' nun diğer konukçusu olan armut, ayva ve ceviz gibi meyve ağaçları ile karışık olarak kurulmamasına özen gösterilmelidir.

- Elma ağaçlarının altına dökülen meyvelerin toplanıp uzaklaştırılması

-Ambalaj ve depolama yerlerinin elma bahçelerinin kenarlarına kurulmaması

-Bahçenin sürümüne özen gösterilmesi

-Ağaç gövdelerine haziran ayı başlarında oluklu mukavvadan tuzak bantlar sarılarak, bunlara gelen larvaların haftalık kontrollerle imha edilmesi gerekmektedir.

Kimyasal Mücadele :

Elma içkurdu mücadelesinde hedef her döle ait larva çıkışı süresince ağaçları ilaçlı bulundurarak yumurtadan çıkan larvaları meyve içine girmeden önce öldürmektir. Bunun için kışlayan ve yazlık döllerin ergin çıkış ve uçuş süresi ile yumurtaların bırakılması ve açılışlarının izlenmesi gerekir. Bunların kesin olarak saptanması için eşeysel çekici tuzaklar, etkili sıcaklıklar toplamı, gözle inceleme ve tuzak bant yöntemlerinden yararlanılır. Bu yöntemlerden elde edilen veriler esas alınarak, Elma içkurduna karşı birinci döle 20 gün aralıklarla 2, ikinci döle karşı ise 1 veya 2 olmak üzere toplam 3 ila 4 ilaçlama yapılmakta ve genellikle bu uygulama yeterli olmaktadır.

KAHVERENGİ KOŞNİL (Parthenolecanium corni)

Tanımı:

Ergin dişinin kabuğu yarım küre şeklindedir. Rengi başlangıçta koyu kahverengi olup üzerinde siyah ve sarı bantlar bulunur. Haziran başında yumurtadan çıkmaya başlayan hareketli larvalar ağaçların taze yapraklarına geçer ve özellikle yaprakların alt yüzlerine damarlar boyunca yerleşir.

Yaşayışı ve zararı:

Kahverengi koşnilin larvaları yaprak, dal ve sürgünlerde, dişileri de dal ve sürgünlerde bitki özsuyunu emmek suretiyle zarar yaparlar. Salgıladıkları ballı maddeler üzerinde saprofit mantarların gelişmesi sonucu bahçelerdeki zarar %60-100 olabilmektedir. Ülkemizde elma üretim bölgelerinin her yerinde bulunmaktadır. Karaballık" denilen zarara neden olurlar. Sürgün ve dallar gelişemez, yapraklar zamanından önce dökülür, sonunda ağaçlar zayıf kalır,

meyve verimi ve kalitesi düşer.

Mücadele yöntemleri:

Kültürel Önlemler:

Kahverengi koşnil ile yoğun bulaşık dal ve sürgünler, budama sırasında kesilerek bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele:

Mayıs ve Haziran aylarında yapılacak kontrollerde 10cm uzunluktaki bir dalda, altında yumurta bulunan en az 3 adet dişi koşnil görülmesi halinde o bahçenin ilaçlanması gerekir. Bu zararlının mücadelesi, hareketli larva ile 1. ve 2. dönem larva dönemlerinde yapılmalıdır.  Yaz ilaçlaması için en uygun zaman, yumurtaların tamamının veya tamamına yakın bir kısmının açıldığı devredir. Bu devre Orta Anadolu Bölgesinde haziran sonu-temmuz başına rastlar. Kış ilaçlaması yapılan bahçelerde bu zararlıya karşı ilaçlı mücadele yapmaya gerek yoktur.

​